ارتباط ناتوانی با افسردگی، وضعیت شناختی و روحیه در سالمندان

اهداف: هدف این مطالعه بررسی میزان ناتوانی و ارتباط آن با افسردگی، اختلال شناخت و روحیه در سالمندان بود. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی که در مرکز روزانه سالمندان مؤسسه خیریه کهریزک استان البرز (تنها مرکز این استان)  به روش نمونه گیری تمام شماری انجام شد، تعداد 90 نفر در مطالعه مشارکت کردند. برای بررسی ناتوانی، ابزار سنجش ناتوانی سازمان بهداشت جهانی نسخه دومپ به کارگرفته شد. این پرسشنامه ناتوانی فرد را در شش حوزه: برقراری ارتباط و درک مطلب، تحرک و جابه جایی، مراقبت از خود، سازش و زندگی با دیگران، وظایف مرتبط با زندگی روزمره و مشارکت اجتماعی موردبررسی قرار می دهد. وضعیت افسردگی با مقیاس افسردگی سالمندان، وضعیت شناختی با آزمون کوتاه شناختی و روحیه سالمندان با آزمون سنجش روحیه سالمندان فیلادلفیا مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های خی-2، تی، من-ویتنی، کروسکال والیس و همبستگی اسپیرمن تجزیه و تحلیل شد.  یافته ها: میانگین نمره ناتوانی سالمندان 13/66±20/61 بود و بین زنان و مردان اختلاف معناداری (p=0/001) وجود داشت. نمره ناتوانی زنان بیشتر از مردان بود. در شش حوزه موردبررسی با ابزار سنجش ناتوانی سازمان بهداشت جهانی نسخه دومپ، بیشترین ناتوانی در حوزه های تحرک و جابه جایی، وظایف خانه و خانواده و مشارکت اجتماعی مشاهده شد. علاوه براین، میانگین نمره ناتوانی در حوزه های تحرک و جابه جایی (p=0/001)، وظایف خانه و خانواده (p=0/001) و مشارکت اجتماعی (p=0/005) در بین زنان و مردان اختلاف معناداری داشت؛ بدین معنا که نمره ناتوانی زنان بیشتر از مردان بود. در حوزه های برقراری ارتباط و درک مطلب، سازش و زندگی با دیگران و مراقبت از خود اختلاف معناداری بین مردان و زنان مشاهده نشد. همچنین میانگین نمرات ناتوانی در گروه های تحصیلی اختلاف معناداری نداشت. بین میانگین نمره ناتوانی و وضعیت افسردگی (p<0/001)، وضعیت شناختی (p<0/001) و روحیه سالمندان (p<0/001) رابطه معناداری وجود داشت. . این رابطه در افسردگی مستقیم و در وضعیت شناختی و روحیه، معکوس بود؛ یعنی با افزایش نمره افسردگی و کاهش نمره وضعیت شناختی و روحی،ه میزان ناتوانی سالمندان افزایش می یافت. بین ناتوانی و هر سه خر ه مقیاس روحیه، تهییج (p<0/001)، نگرش به پیری (p<0/001) و نارضایتی از تنهایی (p<0/001)، رابطه معنادار و معکوس بود. نتیجه گیری: ناتوانی سالمندان با افسردگی، وضعیت شناختی و روحیه آنان ارتباط معناداری دارد. بنابراین، با اقدامات پیشگیرانه و درمان به موقع در افسردگی، تقویت حافظه، به تأخیرانداختن اختلالات شناختی با اجرای برنامه های تقویت روحیه، ایجاد نگرش مثبت به پیری و افزایش رضایتمندی از زندگی در سالمندان، می توان میزان ناتوانی آنان را کاهش داد.